Marga Kool

Anzeggen

'Ik bin nog van de veurige eeuw', zee mien grootva Andreas. 'Ik heb alles uutevunden zien worden wat uut te vienden is: de auto, de vliegmachine, de radio, de tillevisie. Nou zal der wel niks meer uut-evunden worden, deink ik.'
  Naodat grootmoe estörven was, woonde hij allent in het witte laandhuusie met het rieten dak an de noordkaante van het dörp. 'Ik heb mien langste tied ehad', zee hij. 'En dat is mar goed ok.'
  Hij kwaamp geregeld even koffie drinken op de boerderij.
  'Ik zal binnenkort nog ies een daggie komen helpen', zee hij, as e zag hoe drok va het har. Mar hij har een zwak harte, en dus kwaamp het daor niet van.
  'Ik bin gien boer', zee grootva. 'Ik bin een schoelmeister en een bijenholder. En feitelijk is dat hetzölfde. Kiender bint net bijen, en bijen bint net kiender. Ik huuf gien handschoenen an, as ik mit ze wark. Ze vertrouwt mij. Ze vuult dat ik van ze hol. Mij steekt ze niet.
  Harsens van kiender bint net de raten in een bijenkörf. Zeskantige cellen. Daorin bargt ze alles op in de zummer. As 't winter wordt in heur leven, kunt ze putten uut de veurraod en overleven. Daorum bint schoelmeister en bijenholder de mooiste beroepen die der bestaot. En het mooiste is een combinatie van die twei.
  De mieste underwiezers weet niet dat kiender op bijen liekt, mar ik heb het altied eweten', zee grootva. 'Ie kunt het heuren. In een klasse mit vlijtige, goedaordige kiender hangt een haost onheurbaor, anholdend vriendelijk gezoem. Zo'n juffer of meister koesterde ik as gold. Mar as ter een ondertoon hung van kwaodaordig zoemen, dan mus ik mit die underwiezer praoten. Sommigen leerden het nooit. Die mussen ie zo gauw meugelijk zien kwiet te raken, want aans gung de klasse der an.'
  In zien olde Ford bracht hij zien bijenvolken naor het koolzaod in de polder, naor de bloesem in de Betuwe, naor de wilgelaanden langes de Linge en naor de heide van Dwingel. Hij ree mit zien kasten zien familie en zien leven langes, en nao iedere reize geneut hij van het slingern van de gele, de broene, de haost witte hönnig.
  Hij wandelde 's zummers deur het dörp in zien lichte zummerpak, daor de echte Drenten wat um mussen lachen. Hij zweide mit zien wandelstok, en lichtte zien strooien zummerhoed veur de giechelnde boerenvrouwlu die hij integen kwam. Hij streek zien witte baordtie in een parmantig puntie, as hij erensachtig uutleg gaf an de boeren over ziektes in het gewas en over de geheimen van de bijenteelt. Hij zat op een grote stien en vertelde verhalen an de kiender uut de buurte, die aosemloos in een kring um hum hen zaten te luustern. Hij kuierde mit mij over het pad achter de nes, en over de eerpelakkers as de boeren erooid hadden. Wij zöchten naor speerpunten van vuurstien, en naor flinten mit een gat erin. Ik har de leukste, de liefste, de knapste opa van de wereld.
  'Zo leuk was e aanders vrogger niet', zee va zuur. 'God, wat was die man vrogger driftig en streng. Hij presteerde het um mij een keer op zundagmiddag van het voetbalveld te halen, toen ik stiekem an een wedstried mitdeu. Zestien jaor was ik, en as een klein kiend weur ik van het veld ehaald mit al het publiek langes de lijn. En zunig! Zunig! Doodvallen op een cent. Een paar dubbelties zakgeld kreeg ik toen ik negentien was. Daor kunden ie nog gien pilsie van kopen, laot staon daj der een magie van vrij kunden holden. En mien moe was nog arger. Die leut een keer een taart verschimmeln, umdat ze te zunig was um hum op te eten.'
  'Oen grootmoe was het gelok van mien leven', zee grootva, en keek naor wat in de veerte, net of e vergeten was, dat ik naost hum zat. 'Het mooiste magie dat ik ooit heb eziene. Ik zie heur nog langes gaon, die eerste zundag, dat ze op veziede kwaamp. As ik mien ogen dichte doe, zie ik heur nog veurbij fietsen. Dat zwarte, opgesteuken haor mit een speld derin, dat halsie met dat snoer van bloedkoralen, die rechte rugge in dat zwartzieden liefie, die schoenen mit zulvern gespen: alles glaansde en schitterde in de zun. Mien harte sprung umhoge tegen mien ribben, en ik leup zo rap naor huus dat de olders van mien kiender der schaande van spraken, en tegen mekaar zeden: 'Wat mankeert de meister, um zo te draven op de dag des Heeren?'
  'Weej waj veur mij mut doen?' zee grotva op de regenput, waor hij naor aosem zat te happen. Hij was veur het eerst in zien leven naor een ziekenhuus ewest, en nog witter en magerder weerum ekomen dan hij al was.
  'A'k op een dag doodgao, dan muj naor de bijenvolken gaon en tegen ze zeggen: Volk, ik kom je anzeggen dat je baos dood is. Dat heurt zo. Woj dat wel veur mij doen?'
  'Opa giet niet dood', zee ik.
  'Nee, mar wil ie het veur mij doen, as het gebeurt?'
  'Ja', zee ik. 'Mar ik deink niet dat dat neudig is.'
  Hij overleed in september, in het ziekenhuus in de stad. Va har traonen in de ogen toen hij weerumkwaamp, en het vertöl. Het was de eerste keer dat ik mien va zag schreien. Ik keek het verbiesterd an, tezeer eschrökken van zien traonen um zölf verdrietig te wezen. Ik wol hum treusten, mar ik wus niet hoe. Pas later, laankuut op mien bedde, mit mien heufd in het natte kussen herinnerde ik mij wat ik opa Andreas beloofd har.
  's Aovends nao het melken gungen ik mit pappe naor opa's huus. Wij leupen er rond, en raakten wat dingen an: zien zummerhoed, zien wandelstrok, de kiste van zien viool.
  'Het was een beste man', zee va. Zien stem trilde. 'Ik kan nog niet geleuven dat hij der niet meer is.'
  Toen gungen wij naor de bijenkasten in de tuun. Het was al late, al tegen tienen en nog warm. De leste bijen kwamen anvliegen over de meidoornhege, en zöchten muu van het warken naor het ronde vlieggat in de kaste. Daorbinnen klunk een geliekmaotig en tevreden zoemen.
  'Toe mar', zee va.
  Ik gung verlegen veur de kasten staon.
  'Volk', zee ik mit een stemmegie dat beefde van onwennigheid en verdriet. 'Ik kom je anzeggen dat je baos dood is.'
  Weur het toen hiel even doodstil in de kasten? Of verbieldde ik mij dat? Daornao klunk het zoemen weer op, mar nou mistroostiger, net of de bijen treurden. Net of ze zungen: 'Wie zal der nou veur oens zörgen? Wie zal der veur oens zörgen nou de zummer veurbij is?'
  Va höl later wat lacherig vol, dat dat niet waor was, van die stilte in de kasten. Dat ik een kleine fantaste was. Dat zuks hielemaol niet kön. Mar hoe kwaamp het dan, zoveul jaoren later, dat toen ik de bosschop kreeg dat hijzölf uut de tied ekomen was, dat toen niet allent de bijen, mar dat de hiele wereld de aosem inhöl. Sekondenlang de aosem inhöl, en dat daornao, toen de wereld weer beweug, de geluden aanders waren, veur altied aanders as veur die tied?